Ai mới bắt đầu lập dự toán cũng có thể thấy khó khăn, nhưng qua những bỡ ngỡ ban đầu bạn sẽ thấy mọi việc cũng đơn giản thôi. Đặc biệt là nếu bạn thực hành bằng phần mềm Dự toán GXD và hệ các tài liệu hướng dẫn.
Bạn tham khảo bài viết sau để bắt đầu nhé: 1- Điều khó khăn nhất với bạn là ban đầu không biết bắt đầu như thế nào?
Để khắc phục điều này, bạn cần hình dung về trình tự các bước thi công xây dựng công trình. Trình tự thông thường là: bắt đầu tư việc chuẩn bị, dọn dẹp mặt bằng thi công rồi từ từ đến các công việc tiếp theo. Người mới bắt đầu cũng luôn có tình trạng là sợ kể thiếu, kể sót các đầu việc.
Theo tôi, bạn nên sử dụng giấy (nháp, giấy in một mặt) liệt kê dàn bài:
VD:
– Phần móng
1
AB.25213
Đào móng chiều rộng <= 10m bằng máy đào 0,8m3, đất cấp III
100m3
2
AB.11323
Đào móng băng, rộng <=3m, sâu <=2m, đất cấp III
m3
3
AB.13112
Đắp đất nền móng công trình, độ chặt K = 0,90
m3
– Phần thân
9
AF.11213
Bê tông móng rộng <=250cm đá 1×2 M200
m3
10
AF.12213
Bê tông cột tiết diện <= 0,1m2 h<=4m đá 1×2 M200
m3
11
AF.32313
Bê tông xà dầm, giằng, sàn mái đá 1×2 M200 (sx qua dây chuyền trạm trộn hoặc BT thương phẩm, đổ bằng bơm BT)
m3
12
AF.32113
Bê tông tường đá 1×2 M200 dày <=45cm h<=4m (sx qua dây chuyền trạm trộn hoặc BT thương phẩm) đổ bằng máy bơm
m3
– Phần mái
– Phần điện
– Phần nước
– Phần hoàn thiện
– …
Sau đó bắt đầu chẻ nhỏ các đầu việc trong các phần đó.
VD:
– Phần móng thì có thể là: Đào đất, bê tông lót, ván khuôn móng, cốt thép móng, bê tông móng…
– Phần thân: Cốt thép + Ván khuôn + bê tông cột tầng 1, Cốt thép + Ván khuôn + bê tông dầm, sàn tầng 1, xây tường tầng 1…
Tiếp theo bạn xem bản vẽ để ghi kích thước tìm được ra giấy, trong phần mềm Dự toán bạn có thể chọn lệnh: Tiện ích -> Bảng khối lượng / Dự toán để chuyển sang chế độ nhập khối lượng. Bạn đưa khối lượng bạn tìm được vào đó, rất dễ dàng và dễ hiểu. Chỉ cần nhập số liệu, Dự toán GXD tự tính kết quả giúp bạn. Rất thú vị. Bạn cũng thể xổ toàn bộ định mức trong phần mềm dự toán để lựa chọn theo thứ tự. Về cơ bản thì các định mức công tác xây dựng công trình cũng đã được sắp xếp theo trình tự hình thành công trình từ lúc chuẩn bị mặt bằng đến lúc hoàn thiện. Đối với các công tác không có trong định mức, có thể tham khảo các công trình tương tự. Không cần cầu toàn quá bạn nhé, có thể thiếu một vài đầu việc, hoặc có những chỗ bạn không hiểu hoặc thấy khó khăn, cứ bỏ qua, làm tiếp phần sau – kiểu như bạn thi môn Toán, hãy chọn bài dễ làm trước, tạm bỏ qua bài khó, dư thời gian sẽ quay lại nghiên cứu giải quyết bài khó sau.
Đây là công việc khó khăn cho các bạn mới bắt đầu. Nhưng cứ kiên trì đi, bạn sẽ quen thôi.
2- Về khối lượng dự toán:
Nếu đã chọn xong các công tác, xác định được các đầu việc cần làm. Thì giờ sẽ chuyển sang phần xác định khối lượng. Dĩ nhiên đến đây bạn phải đọc bản vẽ để xác định khối lượng rồi. Nếu bạn không học khối ngành xây dựng hoặc bạn chưa đọc bản vẽ đo bóc khối lượng thì bạn có thể tham gia khóa học:
Kể cả các bạn học khối ngành xây dựng, nhưng chưa từng thiết kế hoặc thi công thì việc đọc bản vẽ bạn cũng có những cảm giác khó khăn nhất định. Theo kinh nghiệm của những người đi trước, các bạn nên bỏ khoảng một buổi để xem, hiểu và thuộc ý tưởng người thiết kế và cả người thể hiện bản vẽ vì đôi khi chi tiết cấu kiện nằm ở nhiều bản vẽ khác nhau nên xem, đọc hiểu cũng cực. Những người được kinh qua công việc vừa thiết kế, vừa lập dự toán thì khi lập dự toán sẽ thuận lợi. Tóm lại về khối lượng các bạn cố gằng hết mức đừng quên những khối lượng chính, còn mấy cái đầu việc nho nhỏ có thể trong quá trình làm việc có nhiều người sẽ góp ý cho mình (VD: Đội kỹ thuật, Tư vấn thẩm tra dự toán, nhà thầu họ tự kiểm), thậm chí lúc đấu thầu còn có việc làm rõ lại khối lượng thừa thiếu lúc đấu thầu, chỉ có điều khi đó bạn sẽ vất vả một chút vì tư vấn lập dự toán phải sửa đổi, bổ sung. Nhưng không sao phải không bạn, ai mới bắt đầu chẳng gặp gian nan.
3- Về chiết tính đơn giá:
Có thể hiểu khái quát: Dự toán bằng khối lượng nhân đơn giá. Sau khi đã xác định được khối lượng ở trên, bạn cần tính thêm đơn giá. Để tính được đơn giá bạn cần ít nhất 4 loại số liệu: Định mức, giá vật liệu đến hiện trường, giá nhân công (tiền công hay tiền lương cho một ngày công), giá ca máy. Định mức là hao phí tối đa để thực hiện một đơn vị công tác nào đó. Ban đầu chưa rành lắm bạn cứ áp dụng nguyên theo định mức nhà nước hoặc mở các dự toán người đi làm trước đã làm ra để tham khảo, họ áp thế nào mình áp thế (dự toán đã được thẩm tra hoặc hồ sơ thanh quyết toán càng tốt). Khi nào quen tay rồi thì có thể can thiệp sâu thêm vì đôi khi thực tế thi công có một số định mức không phù hợp thì cần điều chỉnh (VD: đôi khi có những định mức vật liệu phụ, máy thi công không phù hợp thì có thể cắt bỏ). Lưu ý : mỗi địa phương đều ban hành đơn giá riêng đấy nhé.
Trong phần mềm Dự toán GXD, việc chiết tính đơn giá cho hàng trăm công việc rất nhanh, chỉ cần một lệnh bấm: Chi phí xây dựng -> 5. Tính đơn giá chi tiết. Thế nên việc sử dụng phần mềm không phải là vấn đề, mà vấn đề là bạn cần hiểu về bản chất của việc hình thành đơn giá. Bạn có thể xem các công thức liên kết trong Dự toán GXD để hiểu sâu về vấn đề này.
4- Về giá vật liệu:
Đây là vấn đề phức tạp. Về tính toán thì không phức tạp, cứ sửa trực tiếp trong bảng tính giá vật liệu đến hiện trường hoặc có số liệu thì nhập thẳng vào bảng tổng hợp và chênh lệch vật tư. Vấn đề là giá vật tư lấy ở đâu? làm sao để được chấp nhận giá đó? Bạn có thể tham khảo Công bố giá liên Sở XD-TC địa phương hoặc trên mạng (giaxaydung.vn) hoặc đi khảo sát ở các cửa hàng, đại lý. Vấn đề tính giá vật liệu đến hiện trường sẽ nói ở bài khác. Trong Dự toán GXD, bạn có thể xem ở sheet Gia VLHT (hoặc VLHT).
5- Về tiền lương nhân công:
Sẽ nói ở bài khác (bạn chú ý đón xem nhé). Với Dự toán GXD có sẵn bảng lương đầy đủ nhân công với công thức trong Excel, bạn sẽ dễ dàng tìm hiểu.
6- Về giá ca máy:
Sẽ nói ở bài khác (bạn chú ý đón xem nhé). Duy nhất hiện nay chỉ có Dự toán GXD có sẵn bảng giá ca máy với công thức trong Excel, bạn sẽ dễ dàng tìm hiểu.
7- Một vấn đề bạn cũng cần quan tâm là bảng tổng hợp kinh phí và các hệ số:
– Điều chỉnh lại hệ số chi phí nhân công, máy thi công: Mỗi địa phương sẽ có hướng dẫn riêng tùy theo mức lương vùng, miền;
– Chi phí trực tiếp phí khác, chi phí chung, thu nhập chịu thuế tính trước: Trong Thông tư 04/2010/TT-BXD có bảng 3.7, 3.8 để tra các định mức chi phí này, bạn cần biết cách phân loại công trình (công trình của bạn là dân dụng, công nghiệp, giao thông, thủy lợi hay hạ tầng kỹ thuật) để chọn định mức cho phù hợp. Bảng 3.7, 3.8 trong phần mềm Dự toán GXD được để sẵn ở sheet Ts để người sử dụng tiện tra cứu.
– Trong phần mềm Dự toán GXD: Các định mức chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn và một số chi phí khác được tự động nội suy và tính ra giá trị tùy theo tính trên tổng hoặc từng cái riêng biệt: chi phí xây dựng, chi phí thiết bị.
– CP dự phòng: Gồm hai loại Chi phí dự phòng cho khối lượng phát sinh thì trong dự toán bằng 5% các chi phí tính phía trước (xem thêm Thông tư 04/2010/TT-BXD, phụ lục 03). Chi phí dự phòng do yếu tố trượt giá, đây là vấn đề khó. Duy nhất Dự toán GXD xử lý được vấn đề này và có hướng dẫn, trợ giúp rõ ràng. Bởi tác giả là người có chuyên môn, hiểu rõ và sâu về vấn đề này, hiểu đúng hướng dẫn các văn bản của Nhà nước. Về dự toán công trình thì còn nhiều vấn đề nữa, nhưng trong bài này có lẽ tôi chỉ dành thời gian sơ lược được một số vấn đề như trên. Nếu bạn muốn học để làm nghề một cách bài bản bạn hãy đăng ký tham gia các khóa học: Đọc bản vẽ và đo bóc khối lượng hoặc khóa học: Đo bóc khối lượng, lập dự toán. Có lẽ đây là khóa học duy nhất tại Việt Nam được đào tạo theo chương trình sát thực và tặng các học viên phần mềm Dự toán GXD hay nhất hiện nay. Nhiều học viên học xong vẫn không khỏi ngỡ ngàng bởi vừa được học nghề vừa được tặng phần quà giá trị còn cao hơn cả học phí. 8- Để làm dự toán tốt bạn cũng cần nắm bắt được về kỹ thuật xây dựng
Nếu bạn chưa có kinh nghiệm hoặc làm trái ngành thì cũng đừng có ngại. Hiểu biết về kỹ thuật xây dựng có thể học hỏi và tích lũy được. Quan trọng là bạn dành thời gian để tích lũy dần dần. Những vấn đề mà bạn nên tìm sách, tài liệu để đọc:
– Kỹ thuật thi công. Nên tìm các tài liệu về kỹ thuật thi công của những công tác, công trình mà bạn sẽ làm. Ví dụ: Nếu trước mắt bạn đang làm công trình dân dụng, thì chớ thấy sách kỹ thuật thi công mặt đường bê tông hay mà lao vào đọc ngay. Nên tìm sách về kỹ thuật thi công các công tác, công trình dân dụng trước đã.
– Biện pháp thi công.
– Công nghệ thi công.
Nếu không ra công trường để thi công được, bạn cũng có thể tích lũy kỹ thuật xây dựng bằng cách quan sát những công trình đang xây (tranh thủ, theo dõi), xem video, nghe người giàu kinh nghiệm nói chuyện, xem các hồ sơ của nhà thầu…
